Prof. Pascal Verdonck, voorzitter van het bestuursorgaan van Maria Middelares, zette op de BeNeLux Healthcare Innovation Summit  (1) van 25 september zijn persoonlijke visie uiteen op de evolutie van de gezondheidszorg. Zijn achtergrond als ingenieur schemerde daar duidelijk in door maar sloot perfect aan bij de economische visie van Prof. Walter Van Dyck (Vlerick). Eerst schetste dokter Filip Ameye (foto) als CINO de evolutie en de strategische implementatie van robotchirurgie.

De robotchirurgie kende een explosieve groei sinds de introductie rond 2000. Wereldwijd zijn er nu meer dan 10.500 systemen in gebruik, waarvan ongeveer 150 in België en Nederland. Het aantal procedures stijgt exponentieel, met een toename van 50% in bepaalde specialismen zoals algemene chirurgie. De technologie zelf is ook sterk geëvolueerd. “Een cruciale strategische verschuiving”, onderstreepte hij, “is de evolutie van de aankoop van één enkele robot naar de ontwikkeling van een volwaardig "robotic platform". Dit platform omvat niet enkel de soft tissue-robot, maar ook andere robottechnologieën voor bijvoorbeeld endoscopie. Dat past binnen de bredere strategische doelstellingen van het ziekenhuis, zoals innovatie, geïntegreerde zorg, en de creatie van wetenschappelijke partnerschappen. Investeren in een dergelijk platform betekent strategisch een stap voorwaarts qua innovatie en expertise, maar ook naar een betere, geïntegreerde zorg voor de patiënt. Daarnaast creëer je waarde via strategische partnerschappen en samenwerking met alle betrokkenen. En tot slot dien je dit platform duurzaam te integreren in de ziekenhuiswerking.

Cellulaire aanpak

Op dat vlak legde Maria Middelares een lange weg af.  Als startende CEO in 2007 werd professor Pascal Verdonck naar eigen zeggen direct geconfronteerd met een strategische vraag over de toekomst van het ziekenhuis. Een afdelingshoofd overhandigde hem een uitgebreid document waarin werd gepleit voor een investering in een operatierobot. De boodschap was duidelijk: zonder deze investering zou de afdeling urologie mogelijk haar relevantie verliezen. Ondanks het feit dat dit een ongeplande uitgave was -wat hem op een waarschuwing van de raad van bestuur kwam te staan- werd de eerste robot kort daarna aangekocht.

Over naar 2025, jaar waarin de robotchirurgie intussen een onvervangbare plaats innam en zijn ziekenhuis op dat vlak mee aan de top staat. Verdonck ziet het ziekenhuis in zijn persoonlijke visie steeds meer evolueren richting technologisch innovatiecentrum. Hij schetste een toekomst waarin intelligente instrumenten, embedded sensors, quantum computing en zelfs biogeprinte sensoren de norm worden. Deze technologische versnelling wordt mee gedreven door ontwikkelingen in moleculaire biologie en genetica. Hij onderstreepte dat de geneeskunde evolueert van een orgaangerichte naar een cellulaire aanpak, wat vraagt om steeds kleinere en intelligentere instrumenten.

Holistische en geconnecteerde gezondheidszorg

Vandaag evolueren we almaar verder naar een geïntegreerde en functionele gezondheidszorg. Met de focus niet enkel op organen, maar ook op de oorzaken van ziekten zoals stress en (onvoldoende) slaap. “Zelfs ons ziekenhuis heeft inmiddels een "lifestyle department" opgericht, dat de brug slaat tussen het traditionele ziekenhuis en de buitenwereld.”

Een hoeksteen van de toekomstige gezondheidszorg is de mogelijkheid om burgers, al dan niet patiënt, 24/7 te monitoren dankzij investeringen in infrastructuur zoals 5G. De technologie hiervoor, zoals wearables en cyborgs die via smartphones verbonden zijn, is al ver ontwikkeld. Deze permanente monitoring leidt tot concepten als een "command center", zoals Verdonck in 2019 op een studiereis in Singapore zag. Dit model, dat hij vergelijkt met een controletoren voor de luchtvaart, toont hoe ziekenhuizen zich kunnen voorbereiden op onvoorziene omstandigheden, zoals de covid-pandemie.

Verdonck waarschuwt dat de implementatie van deze technologie niet enkel een technisch, maar vooral een organisatorisch vraagstuk is. Thuismonitoring opzetten (het "virtual hospital") vereist een volledige reorganisatie van het ziekenhuis. Er zijn 24/7 getrainde teams nodig die data analyseren en alarmen opvolgen. Dat vraagt om een herschikking van het personeel en een fundamentele verandering in de manier waarop patiëntenzorg wordt benaderd.

Zelfde mensen, ander model

Professor Walter Van Dyck (Vlerick Business School) acht in de manier waarop robots moeten worden ingezet, dataverzameling essentieel. Die data bepalen mee welke ingrepen met een robot kosteneffectief zijn en hoe de efficiëntie van chirurgen verbetert. Op zijn beurt vereist dat geavanceerde statistische vaardigheden binnen het ziekenhuis. Waarmee Van Dyck zich aansluit bij de noodzaak van personeelsherschikking in het ziekenhuis. Het gaat er met andere woorden om, om met hetzelfde aantal mensen een ander, technologisch ondersteund zorgmodel te realiseren. Door personeel anders in te zetten en te trainen, kan een ziekenhuis de leercurve van chirurgen versnellen en de operationele uitdagingen, zoals langere procedures, beter managen.

De waarde van een robot moet je niet puur financieel bekijken, besluit professor Van Dyck. Integendeel zelfs: de netto financiële waarde is geregeld negatief. De echte waarde ligt evenwel in immateriële zaken. Denk aan het aantrekken van talent (jonge chirurgen), de verbetering van de ziekenhuisreputatie en het innoveren van de zorgkwaliteit.

Kortom: zonder fundamentele reorganisatie blijft de investering in technologie een dure, op zichzelf staande aankoop met een moeilijk te bewijzen financieel voordeel. Mét reorganisatie wordt het een motor voor talentontwikkeling, efficiëntieverbetering en strategische positionering.

(1) Op donderdag 25 en vrijdag 26 september 2025 organiseerde Maria Middelares samen met Intuitive de BeNeLux Healthcare Innovation Summit. De bijeenkomst bracht meer dan 100 toonaangevende en internationale zorgprofessionals samen (uit onder meer Nederland, Duitsland, Spanje, de VS, Italië ...) om ideeën uit te wisselen en te verkennen hoe ze kunnen bijdragen aan de toekomst van klinische innovatie. Bij die gelegenheid liet dr. Peter Dekuyper, uroloog in Maria Middelares en voorzitter van BLUG/BeSPoKE, weten: “Met deze eerste Single Port meeting in de Benelux zetten we een belangrijke stap vooruit.  Zo bouwen we niet alleen kennis en opleiding verder uit, maar versterken we ook de samenwerking die nodig is om deze innovatieve techniek duurzaam in te bedden in de urologische praktijk.”