Tijdens de aanslagen van 22 maart lieten zowel de gsm-operatoren als het speciale netwerk Astrid steken vallen. Vooral voor het peperdure communicatiesysteem Astrid roept dat eens te meer vragen op. De Specialist waarschuwde hiervoor al anderhalf jaar geleden, in tempore non suspecto.

De telefoonproblemen die dinsdag ontstonden in de nasleep van de aanslagen in Brussel en Zaventem bemoeilijkten ook het werk van het ziekenhuis GasthuisZusters Antwerpen (GZA).

Vermits gsm-verkeer door overbelasting van het netwerk uitviel, grepen hulpverleners terug naar andere communicatiemiddelen zoals de vaste lijn en WhatsApp. Maar GZA-hoofdarts Luc Van Looy waarschuwt wel voor momenten met een veel grotere toevloed. Van Looy zag na de aanslagen bij het personeel “enorm veel bereidwilligheid en samenhorigheid” bij de opname en behandeling van de gewonden die in hun ziekenhuizen zijn toegekomen.

Peperduur Astrid liet het afweten in Brussel

Erger was dat Astrid, het peperdure communicatiesysteem dat orde- en hulpdiensten gebruiken, het na de aanslagen van dinsdag urenlang liet afweten. Commissaris-generaal Catherine De Bolle vroeg volgens NewsMonkey een onderzoek aan naar het gebrekkige functioneren van Astrid. Door de problemen verliepen de reddingsoperaties van de politie op de luchthaven kennelijk veel moeizamer en chaotischer dan zou mogen. Woordvoerder Peter ­Dewaele van de federale politie beaamt dat het één en ander niet liep ­zoals voorzien.

A.S.T.R.I.D. (All-round Semi-cellular Trunking Radio communication system with Integrated Dispatching) is een Belgische operator die een TETRA-radiocommunicatiesysteem, een POCSAG-semafoonsysteem (Post Office Code Standardization Advisory Group) en een netwerk van meldkamers uitbaat voor alle Belgische hulp- en veiligheidsdiensten. Het behoort tot dezelfde groep waarin ook Airbus zit.

Astrid liet NewsMonkey weten dat het intussen "concrete actiepunten en aanbevelingen bepaalde” en wijst op het uitzonderlijke karakter van de noodsituatie "dat ertoe leidde  dat sommige zendmasten van het radionetwerk op korte tijd tijd een nooit geziene hoeveelheid communicatie te verwerken kregen". Verder luidt het in een persbericht "dat van over heel het land hulp- en veiligheidsdiensten gevraagd werden om bijstand te komen verlenen, wat tot een uitzonderlijk radioverkeer heeft geleid. Op vraag van de organisaties heeft Astrid op de dag van de aanslagen honderden extra radio's op het netwerk aangesloten. Ook de uitval van de commerciële gsm-netwerken heeft een aanzienlijke aangroei van het radioverkeer tot gevolg gehad."

Astrid wijst er nog op dat de meldkamers/noodcentrales het bijzonder druk hadden in Brussel en Vlaams-Brabant, maar zij zijn goed blijven functioneren. Ook het alarmeringssysteem voor het oproepen van vrijwilligers van brandweer werd extra belast, maar heeft geen probleem gekend. Er werd een mobiele Astrid-zendmast ter plaatse gebracht om het radionetwerk in Brussel te versterken.

De Specialist verwittigde anderhalf jaar geleden

"Het radionetwerk is niet nationaal uitgevallen, maar heeft vooral in de Brusselse regio ernstige capaciteitsproblemen gekend", stelt Astrid vast. Maar net daar bestond uiteraard nood aan vlekkeloze communicatie. En het systeem is net bedoeld voor 'uitzonderlijke omstandigheden'.

Op 29 oktober 2014 (!) wees De Specialist in een speciaal dossier al op het gebrekkige functioneren van Astrid. Onder Laurette Onkelinx leidde dat tot acht aanbevelingen waar Maggie De Block en Jan Jambon werk van moesten maken.  Het regeerakkoord Michel I staat duidelijk dat een "meer betrouwbare ICT-architectuur moet worden ontwikkeld". De nieuwe ICT-architectuur "moet openstaan voor nieuwe technologie, is gemakkelijker en minder duur om te laten evolueren voor de oproepcentra. Dat in overleg met Volksgezondheid, de politie en de civiele veiligheid."

De zorgverleners lieten enkele weken voordien (8 oktober 2014) in De Specialist weten dat ze vragen hadden bij het verbod op handige apps voor dringende medische hulpverlening, op zijn minst als aanvulling op Astrid. Helaas: blijkbaar waren aanslagen nodig om deze stelling nog eens kracht bij te zetten. De toenmalige kritiek stuitte overigens op verontwaardiging bij de mensen van Astrid, die een recht van antwoord eisten.