De deontologische, juridische, ethische en economische aspecten van telegeneeskunde werden op 24 oktober onder de loep genomen tijdens een symposium georganiseerd door de Nationale Raad van de Orde van Geneesheren. Huisarts Cyril Priaud vertelde daar over zijn ervaringen in de praktijk.
Het gebruik van telegeneeskunde is niet nieuw. Dr. Kerzmann, lid van de Nationale Raad van de Orde van Artsen, herinnerde eraan dat in de oudheid sommige artsen een boodschapper stuurden om informatie bij patiënten te verzamelen, zodat ze later een diagnose konden stellen. Een vorm van telegeneeskunde zonder technologie.
Meer fundamenteel herinnerde hij eraan dat de Europese Raad van de Ordes der artsen (CEOM) tijdens een plenaire vergadering in 2014 heeft verklaard dat de specifieke praktijk van telegeneeskunde niet mag bijdragen tot een ontmenselijking van de relatie met de patiënt; dat geen enkele technologie de menselijke, interpersoonlijke en unieke relatie kan vervangen, die de basis moet blijven vormen voor de uitoefening van de geneeskunde, en dat de naleving van de deontologische beginselen die de telegeneeskunde omkaderen, een noodzakelijke voorwaarde is om de kwaliteit van de geneeskunde en de eerbiediging van de rechten van patiënten in de Europese Unie te waarborgen.
Uit de voorlopige resultaten van een enquête over telegeneeskunde die in juli 2025 door het CEOM is uitgevoerd, blijkt dat er een schrijnend gebrek is aan recente gegevens over de stand van zaken van de digitale transformatie in de verschillende landen en dat er geen of een onvoldoende specifiek nationaal kader, bindende technische aanbevelingen en specifieke deontologische aanbevelingen zijn.
En de patiënten?
Prof. Deneyer, vicevoorzitter van de Nationale Raad, benadrukte dat bij het gebruik van telegeneeskunde ook rekening moet worden gehouden met de mening van de patiënten. Patiënten vinden het noodzakelijk dat het kader en het terugbetalingssysteem voor teleconsultaties worden verduidelijkt, bijvoorbeeld door de vergoeding aan te passen aan de vaak korte duur van consultaties op afstand. Er moeten ook kwaliteitsvoorwaarden worden vastgesteld en er moet worden gezorgd voor passende technische ondersteuning en voldoende informatie voor de patiënt.
De Orde heeft vragen ontvangen over de mogelijkheid om telegeneeskunde te gebruiken voor controlebezoeken of voor het vaststellen van overlijdens. Prof. Deneyer benadrukte dat bij teleconsultaties objectieve criteria moeten worden gehanteerd. Hij is van mening dat het gebruik van telegeneeskunde voor acute aandoeningen en onbekende patiënten moeilijk is. “Hoewel telegeneeskunde sinds covid gemeengoed is geworden, moet het kader nog worden verbeterd. Te veel fundamentele vragen blijven onbeantwoord, terwijl deze vorm van geneeskunde al wijdverbreid is”, constateert de vicevoorzitter. “De Orde is bereid mee te denken over een kader waarin de kwaliteit en continuïteit van de zorg en de eerbiediging van de privacy absolute prioriteiten zijn. Je kunt de zee niet tegenhouden, maar dijken en kanalen blijven noodzakelijk.”
Dr. Cyril Priaud, een jonge huisarts uit Brussel, deelde zijn ervaringen met telegeneeskunde. Hij heeft zelf in Frankrijk een telegeneeskundecabine getest om zich in de plaats van een patiënt te verplaatsen door een eenvoudig gezondheidsprobleem (verkoudheid) te simuleren. Het resultaat van het experiment: het is moeilijk voor een arts om op afstand een patiënt te behandelen die hij helemaal niet kent. Het consult leidde tot het voorschrijven van verschillende klassieke geneesmiddelen die konden worden gekocht in de apotheek op enkele meters afstand van de teleconsultatiecabine.
Een praktijk in opmars
Dr. Priaud presenteerde tijdens het symposium enkele cijfers van het Riziv die de evolutie van teleconsultatie aantonen. Gemiddeld voerden Belgische huisartsen in 2024 500 teleconsultaties uit. Het aantal teleconsultaties is gestegen van 4,4 miljoen in 2022 tot 5,6 miljoen in 2023. 85% van de teleconsultaties wordt uitgevoerd door huisartsen. Sinds 15 februari 2025 heeft het einde van de terugbetaling van fono-consultaties deze stijgende trend uiteraard sterk afgeremd.
Op basis van een enquête die in 2021 onder 171 van zijn collega's werd gehouden, wees de jonge huisarts ook op de nadelen van teleconsultaties: het ontbreken van een lichamelijk onderzoek (56%), het risico op fouten in de diagnose (42%) en het verlies van menselijk contact (19%). Wat de voordelen betreft, benadrukt de enquête de tijdwinst (53%), de beperking van de verspreiding van een virus (37%) en het milieuaspect (2%). Hij benadrukt dat de twee meest gebruikte applicaties Doctoranytime en Doktr zijn, die een “end-to-end” versleuteling van de teleconsultatie en het niet-opslaan van gegevens garanderen.
Bovendien maken veel artsen volgens getuigenissen gewoon gebruik van de video-app van WhatsApp om met de patiënt te communiceren. Dit is een praktijk die problemen oplevert voor de gegevensbeveiliging. Videoconsultatie verdient de voorkeur boven telefonische consultatie omdat het de empathie verbetert, non-verbale communicatie bevordert en een beter beeld geeft van het algemene voorkomen van de patiënt.
Cyril Priaud betreurde het dat het telefonisch consult niet meer wordt vergoed en gaf aan dat in de begroting voor 2026 is voorzien om dit weer te vergoeden voor artsen die wachtdienst hebben. “De meeste artsen zijn voorstander van teleconsultatie. Het is een extra hulpmiddel dat een gediversifieerde praktijk mogelijk maakt. Het doel is niet om het persoonlijke consult te vervangen. Het moet een aanvulling zijn. De voordelen zijn onmiskenbaar: flexibiliteit, economische voordelen, snelheid en gemakkelijkere toegang tot gezondheidszorg.”
