Een wetenschappelijk tijdschrift dat in januari 2025 verscheen in npj Digital Medicine biedt een uniek overzicht van het toenemende gebruik van digitale sensoren bij de opvolging van psychotische stoornissen. Meer dan 200 geanalyseerde studies tonen een discrete maar beslissende verschuiving aan in de manier waarop psychiatrische symptomen op afstand worden waargenomen.

Met behulp van alledaagse voorwerpen zoals smartphones en smartwatches worden continu gegevens verzameld van patiënten met schizofrenie. De informatie heeft met name betrekking op slaap, mobiliteit, lichaamsbeweging en telefoongebruik. Deze gedragsindicatoren, die ‘passief’ worden genoemd omdat ze zonder directe tussenkomst van de patiënt worden geregistreerd, kunnen wijzen op veranderingen in de geestelijke gezondheid en zelfs een terugval voorspellen.

Ontbrekende gegevens zijn veelzeggend
Deze aanpak is gebaseerd op een eenvoudig idee: het dagelijks leven laat meetbare sporen na. Een afname van de activiteit, een verandering in het bewegingspatroon of een ongewoon telefoongebruik kunnen bijvoorbeeld wijzen op een verslechtering van de klinische toestand. Sommige teams hebben zelfs aangetoond dat het ontbreken van gegevens op zich al een signaal kan zijn, dat verband houdt met isolatie of een ernstige cognitieve stoornis.

Grote methodologische verschillen
Ondanks de groeiende belangstelling voor deze technologieën blijft de implementatie nog steeds ongelijk. De onderzoekers uit Manchester die aan deze review hebben meegewerkt, constateerden een grote heterogeniteit in de methoden. De soorten apparaten, de draagtijd, de meetfrequentie en de drempels voor de validiteit van de gegevens lopen sterk uiteen. Bovendien wordt in zeer weinig studies vermeld of de ruwe gegevens zijn geanalyseerd of dat er gebruik is gemaakt van eigen algoritmen.

Tekortkomingen in de statistische analyse
De statistische analyse is een ander zwak punt. In de meeste studies worden de gegevens eenvoudigweg samengevoegd tot daggemiddelden, waardoor de tijdsdynamiek verloren gaat. Slechts weinig studies maken gebruik van longitudinale modellen of machine learning-technieken, deels vanwege de beperkte omvang van de steekproeven. Deze methodologische tekortkomingen beperken de reproduceerbaarheid van de resultaten en de klinische toepasbaarheid ervan.

Een oproep tot standaardisatie
De auteurs pleiten dan ook voor een standaardisatie van de praktijken. Dit vereist een nauwkeurige beschrijving van de protocollen, het gebruik van open source software, de publicatie van de analysecodes en de vaststelling van kwaliteitsnormen. Een dergelijke structurering zou niet alleen een betere vergelijking van de resultaten tussen studies mogelijk maken, maar ook de integratie van deze instrumenten in de dagelijkse zorg bevorderen.

Veelbelovend, maar een kader dat moet worden geconsolideerd
Ondanks de moeilijkheden blijft het een grote uitdaging. Vroegtijdige signalen van een terugval beter opsporen, interventies personaliseren, de druk op face-to-face consultaties verlichten: de beloften zijn talrijk. Maar om haar beloften waar te maken, moet de digitale psychiatrie nog aan wetenschappelijke nauwkeurigheid en transparantie winnen. De toekomst van passieve sensoren hangt niet alleen af van hun technologische verfijning, maar ook van de manier waarop het onderzoek het gebruik ervan begeleidt en valoriseert.