Een meta-analyse die online is gepubliceerd in JAMA Pediatrics meldt dat virtual reality, games en interactieve video's de preoperatieve angst en postoperatieve pijn bij kinderen aanzienlijk verminderen. Deze conclusie kwam uit een analyse van 49 gerandomiseerde klinische onderzoeken bij 4.535 jonge patiënten. De auteurs geven aan dat deze digitale hulpmiddelen ook de medewerking van kinderen tijdens de anesthesie verbeteren.
De studie, uitgevoerd door een internationaal team onder leiding van Ziyue Luo, vergeleek zeven benaderingen: virtual reality, 2D-games, 2D-video's, interactieve robots, midazolam, standaardzorg en verbeterde zorg (zoals informatieboekjes of educatieve voorbereiding). Op basis van een netwerkanalyse bleek virtual reality de meest effectieve interventie te zijn om angst vóór de operatie te verminderen en pijn na de operatie te verminderen. Het verbeterde ook de therapietrouw tijdens de anesthesie-inductie. Geen van de digitale hulpmiddelen verminderde echter het postoperatieve delirium in vergelijking met standaardzorg.
Volgens de resultaten leidt virtual reality tot een vermindering van –1,14 standaarddeviatie van de preoperatieve angst in vergelijking met de standaardzorg, wat overeenkomt met een daling van bijna 24 punten op de Modified Yale Preoperative Anxiety-schaal (23–100). Ook 2D-video's en interactieve games laten een aanzienlijk voordeel zien, met een afname van respectievelijk –1,08 en –1,02 standaarddeviaties. Voor postoperatieve pijn heeft virtual reality opnieuw het grootste effect, met een geschatte vermindering van –1,09 standaarddeviatie, wat overeenkomt met ongeveer –1,8 punten op de Wong-Baker-pijnschaal (0–10).
De auteurs constateren ook een verbetering in de medewerking van kinderen op het moment van anesthesie-inductie, waarbij virtual reality de beste prestaties levert (MD –0,93), terwijl geen enkele interventie een significant effect heeft op het ontstaan van delirium. Midazolam, een traditioneel farmacologisch vergelijkingsmiddel, wordt niet in verband gebracht met een betere beheersing van angst dan digitale hulpmiddelen en lijkt in sommige studies verband te houden met een hoger risico op delirium, benadrukken zij.
Uit de analyse blijkt ook dat 2D-games, meer dan virtual reality, de angst van ouders vóór de operatie verminderen, waarschijnlijk vanwege een directere interactie tussen ouder en kind. 2D-video's scoren het hoogst op het gebied van ouderlijke tevredenheid, hoewel het effect niet statistisch significant is.
De auteurs benadrukken dat de effectiviteit varieert naargelang de operatiecontext. Voor ambulante chirurgie blijken 2D-video's het meest geschikt, omdat ze gemakkelijk te gebruiken zijn in omgevingen met een hoge doorstroming. Voor electieve chirurgie hebben virtual reality en 2D-games een groter effect op zowel angst als pijn. Gevoeligheidsanalyses bevestigen de robuustheid van de resultaten na uitsluiting van studies met een hoog risico op vertekening.
Volgens het team ondersteunen deze gegevens de geleidelijke integratie van immersieve digitale hulpmiddelen in pediatrische zorgtrajecten. “De resultaten suggereren dat virtual reality prioriteit moet krijgen als niet-farmacologische interventie van eerste keuze in de perioperatieve periode bij kinderen, waarbij 2D-hulpmiddelen een toegankelijk alternatief kunnen zijn wanneer virtual reality niet beschikbaar is”, concludeert het artikel.
De onderzoekers roepen echter op tot multicentrische studies met gestandaardiseerde metingen om een bredere toepassing in de klinische praktijk te vergemakkelijken, met name in ziekenhuisomgevingen waar de technologische middelen beperkt blijven.
